Historia Orderu Sokoła

Order Sokoła jest najwyższym odznaczeniem państwowym w Islandii. Order nadawany jest od 1921 roku. Sokół był przed wiekami uznawany za wspaniały prezent dla dostojników, a przez długi czas był także islandzkim towarem eksportowym. W latach 1903-1919 był głównym elementem godła Islandii.

Kiedy król Chrystian X wraz z królową Aleksandrą meklemburską odwiedzili Islandię latem 1921 roku, wydano królewski dekret ustanawiający islandzki Order Sokoła, podpisany 3 lipca 1921 roku. Na orderze widnieje sokół, a w królewskim dekrecie można m.in. przeczytać: „Wydaje się to nam uzasadnione, aby nadać oficjalne wyróżnienie, tym mężom i żonom stanu, rodakom i obcym, którzy na tle innych zasłużyli się bardziej dla honoru i korzyści tej ziemi przybranej, ustanowić islandzki order, który chcemy, aby się zwał „Islandzkim Sokołem“. Król Islandii był pierwszym Wielkim Mistrzem Orderu Sokoła.

Pierwotny Order Sokoła zaprojektowany został przez Hansa Christiana Tegnera, profesora Akademii Sztuk Pięknych w Kopenhadze, przy współpracy z sekretarzem królewskim Jónem Hjaltalín Sveinbjörnssonem oraz heraldykiem Poulem Bredo Grandjeanem. Oryginały projektów znajdują się w archiwum prezydenckim.

Po okupacji wojskowej Danii 9 kwietnia 1940 roku wstrzymano tymczasowo nadawanie Orderu. Dnia 17 stycznia 1942 roku Komisarz Islandii wydał rozporządzenie ustanawiające Komisarza jako osobę nadającą Order, a Premiera zobowiązał do wyznaczenia osoby do Kapituły Orderu w miejsce Sekretarza Orderu, którym był równocześnie sekretarz królewski. Pierwsze nadanie orderu na nowych zasadach miało miejsce tego samego dnia.

Król Chrystian X nadał jeden Order Sokoła już po przyjęciu tego rozporządzenia, w dniu 1 grudnia 1943 roku. Jón Hj. Sveinbjörnsson został odznaczony Krzyżem Wielkim (stórkross), który w tym dniu „obchodził rocznicę 25-lecia sprawowania funkcji sekretarza Jego Królewskiej Wysokości“. Król nadał odznaczenie z uwagą, że niemożliwe było skontaktowanie się z Kapitułą.

Dnia 11 lipca 1944 został wydany dekret prezydencki na Radzie Krajowej w Þingvellir. Ówczesny premier, dr Björn Þórðarson, zaproponował różnorakie zmiany. W ten sposób została usunięta korona królewska z Orderu, a także imię króla jako inicjatora Orderu. Motto zostało zmienione z „Nigdy się nie poddawać“  na „Nie poddawać się“, a 17 czerwca 1944 został wpisany zamiast imienia inicjatora. Po powstaniu republiki w 1944 roku Prezydent stał się Wielkim Mistrzem Orderu Sokoła.

This web page uses cookies
Read more